piątek, 28 grudnia 2018

Mosty Budapesztu

Przez środek stolicy Węgier przebiega Dunaj, rzeka, której szerokość aż do drugiej połowy XIX wieku blokowała zespolenie Budy i Pesztu. Mosty są dla Budapesztu niezwykle ważnym elementem ze względu na gospodarkę, ale również budującym w ogromnym stopniu jego wizerunek. Mosty tworzą historię w nie mniejszym stopniu niż zamki i pałace, a każdy z nich ma swój charakter.

Most łańcuchowy

Zwany także mostem Széchenyiego (autora idei połączenia), jest najbardziej znanym mostem w mieście i stanowi atrakcję turystyczną (chyba nie każde miasto ma most-atrakcję turystyczną). Jest zarazem najstarszy i był pierwszym stałym połączeniem Budy i Pesztu oraz pierwszym mostem kamiennym na Dunaju stojącym na terenie Węgier. Oddano go do użytku w 1849 roku po dekadzie od rozpoczęcia prac, którymi kierował Adam Clark, późniejszy autor tunelu pod wzgórzem zamkowym.
Podczas uroczystego zawieszania łańcucha w 1848 roku doszło do małej katastrofy i ogromne żelastwo uderzyło w rusztowanie z honorowymi gośćmi, posyłając m.in. hrabiego Széchenyiego do wody (wypadek przeżył).
W czasie powstania węgierskiego w 1848 roku doszło do nieudanej próby wysadzenia mostu. Sztuka ta udała się pod koniec II wojny światowej wycofującym się wojskom Wehrmachtu. Do ponownego użytku oddany został w setną rocznicę powstania.

most łańcuchowy

Most Małgorzaty

Zawiera w środku zejście na Wyspę Małgorzaty. Został zbudowany przez swojego projektanta, Francuza Ernesta Goüin w latach 1872-76. Prace rozpoczęto zatem równolegle z łączeniem Budy i Pestu w jeden ośrodek miejski. Budowa kolejnych przepraw musiała być priorytetem władz, dlatego w tym samym czasie budowano aż dwa.
Jego konstrukcja nawiązuje do paryskiej architektury, co spodobało się jury konkursu na projekt. Konstrukcja nośna oparta jest na sześciu łukach o zmiennych wymiarach. Nie jest on też prosty, ale załamuje się pod kątem 30 stopniu w miejscu zetknięcia z wyspą. Samo zejście na nią dobudowano jednak dopiero w 1900 roku.

most małgorzaty

most małgorzaty


Południowy most kolejowy

Zbudowany w latach 1873-77 most nie przyciąga tyle uwagi, co most Małgorzaty, ale jego budowa była co najmniej równie istotna. Jest to pierwszy węgierski most kolejowy na Dunaju.

Północny most kolejowy

 Druga przeprawa dla pociągów została oddana do użytku w 1896 roku na przeciwległym krańcu miasta.

 Most Wolności

Najkrótszy most nad Dunajem w Budapeszcie, lecz przy tym chyba najbardziej reprezentacyjny. Postawiony został w latach 1894-96, a ostatni nit wbił cesarz Franciszek Józef. Sama konstrukcja początkowo nosiła zresztą jego imię, analogicznie do stawianego w podobnym czasie Mostu Elżbiety, nazwanego na cześć jego żony. Jest to most kratowy, wspornikowy, trójprzęsłowy. Nieoficjalnie nazywany mostem samobójców.

 Most Wolności

 Most Wolności

Most Elżbiety

Oddany do użytku w 1903 roku, podobnie jak Most Wolności, łączy miasto na wysokości historycznego centrum. Przez 23 lata był najdłuższym mostem łańcuchowym na świecie. Przed zburzeniem w czasie wojny wyglądał zupełnie inaczej i być może zasadne byłoby liczenie historii obecnej konstrukcji od 1964 roku.

Most Elżbiety

Most Elżbiety


Most Petőfiego 

Nazwany na cześć węgierskiego poety most powstał w latach 30., a po wojnie odbudowano go dopiero w latach 50.
Most Petőfiego

Most Arpada

Oddany do użytku w 1950 jako most Stalina, łączy brzegi Dunaju przy północnym skraju Wyspy Małgorzaty. Jego budowę rozpoczęto w 1939 roku, ale przerwano ze względu na wojnę.

Most Rakoczych

Otwarty w 1995 roku most leży tuż obok południowego mostu kolejowego.

Most Rakoczych

Most Megyeri

Łączy północne rubieże stolicy z miastem Budakalász i stanowi przedłużenie autostrady, umożliwiającej ominięcie Budapesztu podczas podróży samochodem. Został oddany do użytku w 2008 roku i jest to pierwszy na Węgrzech most podwieszany (częściowo). Ponieważ urządzono internetowe głosowanie na temat nazwy przyszłego mostu, bliski objęcia go patronatem był Chuck Norris.


Mosty historyczne

Rzym

W czasach rzymskich istniał most łączący brzegi rzeki przez Wyspę Małgorzaty w miejscu dzisiejszego Mostu Arpada.

to jest akwedukt

Most Kossutha

Postawiony w ekspresowym tempie po zakończeniu wojny prowizoryczny most, łączący brzegi Dunaju tuż przy parlamencie, a zatem w samym centrum. W trakcie obrony Budapesztu wycofująca się armia niemiecka zniszczyła wszystkie mosty. Most Kossutha funkcjonował do 1957 roku, rozebrano go w 1960.

Tablica upamiętniająca most Kossutha


Most Manci

Również prowizoryczny most pontonowy, zastępujący Most Małgorzaty po jego zniszczeniu w trakcie wojny.


Mosty Budapesztu to temat rzeka i nie został tutaj wyczerpany. Nie ma nawet zgody co do ich liczby, różne źródła podają różną od 9 przez 10 do 14. Kwestia tego, czy liczą się mosty będące ściśle w mieście czy na jego granicy, na głównym korycie Dunaju czy na mniejszych odnogach itd. A mosty historyczne... cóż, trzeba pamiętać, że przed regulacją rzeki, posiadała ona całe mnóstwo rozwidleń i wymienienie każdej istniejącej przez pewien czas kładki może być - z dużym prawdopodobieństwem -  niemożliwe. Temat został jednak wyczerpany w sensie takim, że przedstawiłem najważniejsze mosty z dzisiejszego punktu widzenia.

sobota, 22 grudnia 2018

Świąteczna atmosfera pod bazyliką

Protesty, protestami, a w tym samym czasie prowadzony jest kiermasz bożonarodzeniowy przed bazyliką św. Stefana. Wygląda to całkiem miło.




Mnóstwo stoisk, masa ozdób i mrowie turystów. Nic dziwnego, że teren jest pilnie strzeżony. W strategicznych punktach poustawiano betonowe bariery.


poniedziałek, 17 grudnia 2018

Protesty w Budapeszcie

Korzystając z okazji postanowiłem sprawdzić, jak protestuje się na Węgrzech. Od kilku dni regularnie powtarzane są manifestacje głównymi ulicami Budapesztu, których celem jest wyrażenie sprzeciwu wobec nowej rządowej ustawy, zwanej potocznie "niewolniczą". Chodzi o nowe prawo pracy, zwiększające o 60% limit nadgodzin i zmnieniające termin rozliczania się z nich z jednego roku na trzy.

żółte kamizelki budapeszt
Żółtych kamizelek też się trochę znalazło.

Warunki były srogie, lecz nikogo to nie zniechęcało. Budapesztańczycy ciągnęli ochoczo ze wszystkich stron miasta na Plac Bohaterów.

 Byli czerwoni
 Zieloni
 I niebiescy. Co ciekawe, na placu zbiórki kwitł handel różnorodnym towarem, od flag i szalików po jedzenie i nawet grzane wino.
fidesz castro




W takiej sytuacji zawsze się znajdzie jakaś rozśpiewana ekipa. Poniżej urywek z samego marszu.


Co ciekawe, gdy pochód dotarł do celu, na tyły parlamentu, nie doszło tam do żadnej awantury, a zamiast koktajli mołotowa i kostki brukowej, leciała pokojowa muzyka.


Poniżej lepiej zgrany utwór wykonawcy.